Ο ίσος, η ίση: Πόσο ίσοι μεταξύ τους;

Η θέση της γυναίκας έχει εξελιχθεί πολύ με την πάροδο των χρόνων. Οι διαφορές μεταξύ της αρχαίας και της σημερινής εποχής είναι πολλές.

Στην αρχαιότητα η συμπεριφορά απέναντι στις γυναίκες διέφερε ανάλογα με τον τόπο και την εποχή. Στην Mινωική Κρήτη την αντιμετώπιζαν με σεβασμό. Θεωρούσαν ότι έμοιαζε με την μητέρα φύση που γεννάει και δημιουργεί ζωή. Άρα η θέση της ήταν αρκετά σεβαστή.

Επίσης η γυναίκα στην Σπάρτη είχε δικαιώματα, μπορούσε να συμμετάσχει σε δημόσιες εκδηλώσεις και να γυμνάζεται μαζί με τους άνδρες. Ακόμα η θέση της ήταν αρκετά καλή στην Αιολική Λέσβο.

Αντιθέτως, υπήρχαν περιοχές όπου η θέση της γυναίκας δεν ήταν αξιοζήλευτη. Στις περισσότερες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας δεν είχαν δικαίωμα να συμμετέχουν στην πολιτική και στα κοινά, δηλαδή στις συγκεντρώσεις του λαού, στις γιορτές, στα συμπόσια κ.α. Επίσης δεν μπορούσαν να βγαίνουν στην αγορά και να εμφανίζονται σε μέρη όπου συνήθιζαν να κάθονται οι άνδρες.Ακόμα δεν είχαν την δυνατότητα να μορφώνονται, όπως έπρεπε. Τα αγόρια πήγαιναν σε δασκάλους από μικρά και μάθαιναν γραφή, ανάγνωση, μουσική, γυμναστική και αργότερα μαθηματικά, αστρονομία, ρητορική κ.α. Ενώ τα κορίτσια έμεναν σπίτι και μάθαιναν κυρίως να κεντούν και να ασχολούνται με τα οικιακά. Επίσης, δεν μπορούσαν να λαμβάνουν μέρος στις πολιτιστικές δραστηριότητες του τόπου τους.

Στην ομηρική εποχή, ο άντρας και η γυναίκα ζουν κατά κάποιον τρόπο ξεχωριστή ζωή. Τα δωμάτιά τους είναι σε διαφορετικά μέρη του σπιτιού, δεν τρώνε μαζί στο ίδιο τραπέζι, η γυναίκα δεν συμμετέχει στα συμπόσια. Θεωρείται απρεπές να βγει έξω από το σπίτι χωρίς συνοδεία και χωρίς να έχει καλύψει το πρόσωπό της.

Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων οι γυναίκες παντρεύονταν πολύ νωρίς (γύρω στα 14), ενώ οι άνδρες (γύρω στα 30). Λόγω της ηλικίας της και των κοινωνικών συνθηκών, η μετάβαση από την κατάσταση του ανύπαντρου κοριτσιού σε αυτήν της συζύγου τις πιο πολλές φορές πρέπει να βιωνόταν ως εντονότατη αλλαγή. Γενικά ζούσαν κάτω από αυστηρή επιτήρηση, ιδιαίτερα οι γυναίκες από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Έβγαιναν από το σπίτι κυρίως για να συμμετάσχουν σε λατρευτικές εκδηλώσεις ή για να παρακολουθήσουν κηδείες στενών συγγενών. Την ευθύνη για την επιτήρηση την είχε ο κύριος της γυναίκας, δηλαδή ο πατέρας για την ανύπαντρη, ο σύζυγος για την παντρεμένη, ο γιος για την χήρα. Ακόμη ήταν αναγκασμένες να εργάζονται έξω από το σπίτι, κάνοντας συχνά δουλειές που δεν έχαιραν εκτιμήσεως.

Η πιο χαρακτηριστική γυναικεία δραστηριότητα ήταν η επεξεργασία του μαλλιού (τό 'Εριουργείν). Έπλεναν το μαλλί, το έξαιναν, το έγνεθαν, έπλεκαν και ύφαιναν. Αν εμπλέκονταν δούλες, η γυναίκα του σπιτιού τους ζύγιζε το μαλλί που τους έδινε, για να μην μπορούν να το κλέβουν. Σε έναν γάμο στην Αθήνα ο κανόνας ήταν να δίνεται προίκα παρά το ότι δεν φαίνεται να υπήρχε σχετική νομική υποχρέωση. Η προίκα άνηκε στην σύζυγο, αλλά όσο κρατούσε ο γάμος, την διαχειριζόταν ο σύζυγος. Αν για οποιοδήποτε λόγο (π.χ. θάνατος της γυναίκας, διαζύγιο), ο γάμος λυνόταν προτού το ζευγάρι αποκτήσει αγόρι, η προίκα επιστρεφόταν στον κύριο της γυναίκας. Το σύστημα της προικοδοσίας προστάτευε τα συμφέροντα της γυναίκας και της οικογένειάς της, επειδή η απειλή επιστροφής της προίκας λειτουργούσε αποτρεπτικά και για το διαζύγιο και για την κακομεταχείριση της γυναίκας που θα την έσπρωχνε στο διαζύγιο. Επιπλέον, ενώ ο γάμος είναι για τον άνδρα υπόθεση ατομική, για την γυναίκα είναι συλλογική(οικογενειακή).

Τον ίδιο χωρισμό των δύο φύλων βρίσκουμε και στο Βυζάντιο. Ο βυζαντινολόγος Φαίδων Κουκουλές μας πληροφορεί ότι κατά τους βυζαντινούς χρόνους, δεν επιτρεπόταν στις παντρεμένες γυναίκες να συμμετέχουν στα συμπόσια και στα οικογενειακά γεύματα και δείπνα, τα θηλυκά του σπιτιού, κάθονταν σε χωριστό μέρος. Ακόμα και στα νεότερα χρόνια παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς από τα λογοτεχνικά κείμενα, π.χ. από τον καπετάν Μιχάλη του Νίκου Καζαντζάκη.

Αντιθέτως τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα η ισότητα ανδρών και γυναικών είναι πλέον γεγονός που δεν δέχεται αντίρρηση, τουλάχιστον στην ελληνική νομοθεσία, ωστόσο, η πραγματική ισότητα παραμένει ακόμη ένα μακρινό φως στο βάθος του δρόμου.

Τα κορίτσια και τα αγόρια αρχίζουν μαζί τις σπουδές τους από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εκπαίδευσης, προχωρούν μαζί σαν συμμαθητές και συμμαθήτριες στο γυμνάσιο και στο λύκειο, συμφοιτητές και συμφοιτήτριες στα χρόνια των σπουδών τους και συνάδελφοι λίγα χρόνια μετά, στον ίδιο επαγγελματικό χώρο.

Όμως καθώς μεγαλώνουν, και παρά τις αρχικές καλές τους επιδώσεις, λίγα από τα κορίτσια του χτες θα κατακτήσουν ανώτερες θέσεις στον επαγγελματικό, κοινωνικό ή πολιτικό χώρο. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν έχουμε αποκτήσει ακόμη γυναίκα πρωθυπουργό, αλλά ότι η οργάνωση της κοινωνίας μας δεν διευκολύνει τη γυναίκα - σύζυγο - μητέρα να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες της παράλληλα με την επιθυμία της για τη δημιουργία οικογένειας.

Βέβαια οι αισιόδοξοι θα μας πουν κοιτώντας αρκετές δεκαετίες πίσω, ότι έχουν ήδη γίνει πολλά στο τομέα της ισότητας όσο αναφορά τις γυναίκες δηλαδή, έχουν το δικαίωμα ψήφου και εργασίας σε όλους τους κλάδους των επαγγελμάτων.

Όμως τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα στο τρίτο κόσμο, ιδίως σε χώρες με θεοκρατικά ή ανελεύθερα καθεστώτα. Εκεί μόνο με την κινητοποίηση διεθνών οργανισμών και την άσκηση πιέσεων μπορεί κανείς να ελπίζει ότι μπορεί να γίνει κάτι.

Για μας εδώ, που ζούμε στην πόλη της πρώτης Ελληνίδας φεμινίστριας, της Καλλιρόης Παρέν - Σιγανού ο αγώνας για να μπορέσει η γυναίκα να σταθεί σαν ίση απέναντι στο <<ισχυρό φύλο>> είναι διαρκής και παντοτινός.

Εργασία στην 3η ενότητα με θέμα << ρατσισμός>>
από το βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ΄ Γυμνασίου.

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Φραγκιαδάκη Ειρήνη

Σχολικό Έτος: 2010-2011

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Φραγκιαδάκη Ειρήνη

Μαριλένα Φραγκιαδάκη, Εύα Φραγκιαδάκη

Τμήμα: Γ'6