Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και οι έφηβοι

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ & ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ-ΔΙΑΜΑΝΤΩ

Μαθητές του Β1, Σχολικό Έτος:2010-2011

Υπεύθυνη : Μαθιουδάκη Λίτσα, ΠΕ19

Η τεχνολογία αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εποχής μας. Είναι ένα τεράστιο όπλο για τη μόρφωση και την ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας των ανθρώπων, ένα νόμισμα με δύο όψεις, παράλληλα, εξίσου ωφέλιμες αλλά και τρομακτικές. Ιδιαίτερη επίδραση έχει στους εφήβους που συχνά γίνονται έρμαια της γοητείας της. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η εισαγωγή μας στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης μας έδωσε τη δυνατότητα επικοινωνίας αλλά και ψυχαγωγίας. Έκανε εύκολη τη προσέγγιση ανθρώπων που ζουν δίπλα-δίπλα ή στην άλλη άκρη του κόσμου, τη γρήγορη επικοινωνία με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα ή τη λήψη πληροφοριών , την ενημέρωση και τη διασκέδαση.
Ο όρος "digital divide"που συναντήσαμε για πρώτη φορά στα βιβλία των Αγγλικών όταν ακόμα πηγαίναμε Πέμπτη δημοτικού μας φάνηκε τρομακτικός όσο και ο ελληνικός «ψηφιακός αναλφαβητισμός», γιατί πιστέψαμε ότι μας έκανε μέλη μιας νέας γενιάς που τη χώριζε ένα αχανές ψηφιακό κενό από τις προηγούμενες της. Τα αγαπημένα μας ζωάκια -ήρωες των κινουμένων σχεδίων είχαν ήδη αποκτήσει ψηφιακή υπόσταση και όνομα, τα γνωστά « digimon» και μεγαλώνοντας εμείς μάθαμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας ως γυμνασιόπαιδα σε δίκτυα όπως το i-school έχοντας ο καθένας το δικό του avatar όπως και τα ψηφιακά ζωάκια μας....
Όσο προχωρούμε σε γνώσεις στην πληροφορική επιστήμη και όχι μόνο στον απλό χειρισμό του υπολογιστή τόσο πιο μεγάλοι νιώθουμε και τόσο περισσότερο επιθυμούμε να φέρουμε κοντά μας τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη της οικογένειας μας και να τα κάνουμε μέλη της ψηφιακής γενιάς μας. Η χαρά μας ήταν ανείπωτη όταν μέσω του Google Earth καταφέραμε να δείξουμε στη γιαγιά το παλιό σπίτι στο χωριό ή της βάλαμε να βλέπει το αγαπημένο της σήριαλ στον υπολογιστή μας. Καταφέραμε όμως με τη συζήτηση και την προτροπή των γονιών μας μέσα από ήρεμο και ενημερωμένο διάλογο να μοιραστούμε την αγάπη τους για την πληροφορική χωρίς να κολλάμε ώρες ατέλειωτες πάνω από PC games. Άλλωστε στο σπίτι μας δε χρειάστηκε ποτέ κωδικός ή άλλη ασφαλιστική δικλείδα για τη χρήση του διαδικτύου.
Η κοινωνική δικτύωση και η κοινωνία του web 2.0 δεν μας παρέσυρε τόσο ούτε και μας ενθουσίασε ώστε να περνάμε ατέλειωτες ώρες στο facebook , twitter ή myspace. Σε τίποτε δεν θα μπορούσε μια συνομιλία σε ένα chat room να μοιάζει με την παρέα που κάνουμε με φίλους και συμμαθητές όταν έχουμε ελεύθερο χρόνο. Δεν μπορεί σίγουρα να συγκριθεί καμία e- παρέα με τη ζωντάνια που έχει μια παρέα εφήβων το καλοκαίρι στη θάλασσα, καμία θεατρική παράσταση στο you tube δεν σε φέρνει σε επαφή με την τέχνη και δεν έχει την υψηλή αισθητική αξία μιας αρχαίας παράστασης σαν εκείνη που ανεβάζονται στο θέατρο της Επιδαύρου.
Αναμφισβήτητα όμως συναρπαστικό επίτευγμα της πληροφορικής είναι η δυνατότητα γρήγορης επικοινωνίας και η άμεση ροή πληροφορίας στην οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση σχεδόν όλοι. Οι ευρωπαίοι φίλοι που γνωρίζουμε κάθε καλοκαίρι στις διακοπές μας μπορούν γρήγορα και άμεσα να επικοινωνούν μαζί μας και εμείς μαθαίνουμε τόσα για τις φθινοπωρινές τους διακοπές που μας φαίνονται σαν όαση μέσα στον καταιγισμό των διαγωνισμάτων του τριμήνου. Τους λέμε και εμείς τόσα πολλά για τον όμορφο καιρό της Κρήτης και ανταλλάσουμε φωτογραφίες μας.
Το διαδίκτυο μας βοηθά σε καθημερινή βάση να λύσουμε απορίες , να βρούμε ασκήσεις, αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τις εργασίες μας στο σχολείο αλλά και παράθυρο στον κόσμο. Δεν μπορούμε όμως να εξιδανικεύουμε όλες τις χρήσεις της τεχνολογίας και να θεωρούμε ότι δεν συνοδεύονται και από προβλήματα. Αν κάθε εφαρμογή της τεχνολογίας και της επιστήμης την εισάγουμε στη ζωή μας άκριτα πάντα θα έχουμε προβλήματα και δεν θα φταίει πάντα το « μέσο» αλλά και ο «χειριστής».
Συχνά διαβάζουμε σε εφημερίδες ή ακούμε στις ειδήσεις για τις αρνητικές επιπτώσεις της τεχνολογίας στη ζωή των εφήβων. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό των νέων που ασχολούνται πολλές ώρες με το διαδίκτυο είναι ότι σταδιακά απομονώνονται και φτάνουν στην περιθωριοποίηση εξαιτίας του εθισμού τους από τον υπολογιστή που λειτουργεί ως εξαρτησιογόνο μέσο. Η νέα τεχνολογία φαίνεται να επιβαρύνει την υγεία των εφήβων καθώς έχουν καταγραφεί πολλά προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την έλλειψη συγκέντρωσης , την αϋπνία, την όραση. Εκτός από τους βιολογικούς κινδύνους της υγείας μας όμως ο εθισμός στα ηλεκτρονικά συστήματα ( υπολογιστές, κινητά κλπ.)όταν μένουμε απροστάτευτοι μπροστά σε μια οθόνη μπορούμε κάποιες φορές να λάβουμε λανθασμένες ή και επικίνδυνες πληροφορίες και για την ίδια μας τη ζωή.
Η προσβασιμότητα των μικρότερων ηλικιών στον κόσμο του Διαδικτύου είναι ευρύτατα διαδεδομένη. Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία στην Ελλάδα («Έρευνα χρήσης τεχνολογιών και πληροφόρησης και επικοινωνίας -Παιδιά και Νέες Τεχνολογίες» 2008): το 94,1% των νέων κι εφήβων ηλικίας 16-19, και το 88,2% των εφήβων ηλικίας 12-15 ετών έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Επίσης σημαντική είναι η επιρροή που ασκούν τα κινητά τηλέφωνα στους μαθητές και αποτελούν συχνά αιτία διένεξης με τους καθηγητές μας. Η αγορά του πρώτου κινητού ήταν η είσοδος μας στον κόσμο των μεγάλων, αφού μπορούσε κάποιος να μας βρει στο προσωπικό μας τηλέφωνο, και η εκδρομή του σχολείου να μετατραπεί σε ντοκιμαντέρ με την κάμερα του κινητού.
Για την επίδραση του κινητού στην υγεία μας δεν ξέρουμε αν μπορεί κανείς με ακρίβεια να συμπεράνει, όμως η εισαγωγή της κινητής τηλεφωνίας στην καθημερινότητα μας , έκανε όλους μας να συμμετέχουμε ακούσια σε αυτό το μεγάλο πείραμα της επιστήμης, που τις επιπτώσεις του θα τις αντιληφθούμε πιθανά στο άμεσο μέλλον.
Η εταιρεία μετρήσεων Νίλσεν στην Αμερική όπως αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα New York Times κατέγραψε ότι ο αμερικανός έφηβος στέλνει και λαμβάνει το μήνα 2.272 μηνύματα ( τελευταία διμηνία 2008), περίπου 80 μηνύματα ημερησίως! Σίγουρα όμως τα μηνύματα χαλούν την ηρεμία και την αυτοσυγκέντρωση μας όταν διαβάζουμε γιατί όταν κάτι πάλλεται δίπλα σου είναι δύσκολο να συγκεντρωθείς και η πίεση να απαντήσεις συχνά είναι ασφυκτική. Το φαινόμενο αυτό ανησυχεί ψυχολόγους και γιατρούς που υποστηρίζουν ότι η επικοινωνία με μηνύματα προκαλεί άγχος, διάσπαση της προσοχής, πτώση της βαθμολογίας και έλλειψη ύπνου.
Ο τρόπος αυτός της γραπτής επικοινωνίας και δεν ξέρουμε ποιες επιπτώσεις μπορεί αν έχει στην υγεία ή την ανάπτυξη ενός παιδιού. Πιστεύουμε όμως ότι επιδρά στη γλωσσική μας ωριμότητα αφού οι φράσεις είναι συνθηματικές , δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε παραγράφους και θεματικές προτάσεις, ούτε να ψάχνουμε τις κατάλληλες συνδετικές λέξεις. Αν ο αντίχειρας ήταν αυτό το όργανο που ξεχώρισε εξελικτικά τον άνθρωπο από τα άλλα πρωτεύοντα γιατί τον βοήθησε να κατασκευάσει εργαλεία, θα μας οδηγήσει ίσως τώρα σε μια εξέλιξη προς τα πίσω;
Από πού μπορούμε εμείς οι μαθητές του γυμνασίου να αντλήσουμε δύναμη για να βαδίσουμε μέσα σε αυτή την ψηφιακή κοινωνία; Πέρυσι ήμασταν τόσο χαρούμενοι όταν πήραμε στα χέρια μας τα netbooks , αλλά το Ψηφιακό Σχολείο στο οποίο πιστέψαμε δεν έχει γίνει ακόμη πραγματικότητα, και οι περισσότεροι από εμάς έχουν ήδη εξοικειωθεί με τα διαδραστικά συστήματα στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Η ιδέα των ηλεκτρονικών βιβλίων δεν μας εντυπωσίασε και τόσο γιατί η μυρωδιά του χαρτιού , ο ήχος της σελίδας που γυρίζει , η αφιέρωση όταν το δωρίζεις είναι μάλλον κλασικές αναντικατάστατες αξίες. Τα κλασικά βιβλία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας. Ίσως, είναι η μόνη μορφή τέχνης που έχει μείνει αναλλοίωτη στον χρόνο. Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού αλλά μας είναι αδύνατον να φανταστούμε την επόμενη γενιά αναγνωστών να διαβάζουν παραμύθια μέσα από μία συσκευή.
Από το σχολείο μας θέλουμε να μας μάθει πώς να μαθαίνουμε και πώς να σκεπτόμαστε και όχι μόνο πώς να απομνημονεύουμε. Το σχολείο πρέπει να μας εξασφαλίσει «ψηφιακή υποδομή» και να μας εφοδιάσει με γνώσεις πληροφορικής επιστήμης και κριτική ικανότητα, γνώση και σκέψη ώστε να μπορούμε να αποφεύγουμε τις κακοτοπιές της ψηφιακής εποχής γνωρίζοντας πώς να περιηγούμαστε και πώς να εξερευνούμε τον ψηφιακό κόσμο. Οι δυνατότητες της τεχνολογίας της πληροφορικής και του διαδικτύου είναι ανεξάντλητες αλλά πολλές φορές κινδυνεύουμε από αυτές όταν τις ανακυκλώνουμε χωρίς να ελέγχουμε την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τους . Οι ραψωδοί της αρχαίας Ελλάδας έμαθαν να χρησιμοποιούν τα τυποποιημένα στοιχεία όπως μάθαμε στην Οδύσσεια για πρακτικούς λόγους , αλλά δεν υπάκουαν στην αρχή της αντιγραφής ή αρχή του "copy-paste" που συνηθίζουμε οι περισσότεροι μαθητές σήμερα. Τελικώς ίσως ο μεγαλύτερος φόβος θα είναι εκείνος της μεταβίβασης μια διαρκώς επεξεργασμένης και αναμασημένης πληροφορίας και η απώλεια της αυθεντικότητας και της μοναδικότητας της ελεύθερης σκέψης.
Στη μελέτη του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας αναφέρεται: «Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς είναι σημαντικό να δοθεί σε κάθε πολίτη που το επιθυμεί η δυνατότητα να συμμετέχει πλήρως στο ψηφιακό γίγνεσθαι. Η ηλεκτρονική ενσωμάτωση των πολιτών είναι αναγκαία για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης, διότι εξασφαλίζει την ισότητα στην κοινωνία της γνώσης...» Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές στην πραγματική κοινωνική ζωή που ζουν σήμερα οι έφηβοι για τα όρια και τη δύναμη της τεχνολογίας και τη σωστή χρήση της τεχνολογίας ,αλλά σίγουρα η δύναμη της να μεταμορφώσει δραματικά την κοινωνία, την οικονομία και το μέλλον των επόμενων γενιών είναι ανυπολόγιστη. Οφείλουμε όλοι χωρίς να την καταδικάσουμε να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους που θα έχουν ευεργετικά αποτελέσματα για το ανθρώπινο είδος για να μην ζήσουμε στην εποχή της
e-κδίκησης των μέσων.

Go to top