Αλλαγή στη λογική του σχολείου μέσα από προαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα
(πολιτιστικά, αδελφοποίησης σχολείων και άλλα)
Η ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ:
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα -που η πρόσοψή του είναι πάρα πολύ εντυπωσιακή - δεν είναι καθόλου εντυπωσιακό από την άποψη της ποιότητας! Η εκπαίδευση χρησιμοποιείται ως εργαλείο κοινωνικής ανόδου ή ως βιοποριστικό εργαλείο, ενώ η διδασκαλία παρέχεται με αλλοτριωμένη και εγκεφαλική μορφή.
Το σύγχρονο σχολικό σύστημα δε δημιουργεί συνθήκες διευκολυντικές για την αυτοπραγμάτωση των ατόμων, καθώς δεν αναπτύσσει ολόπλευρα την ατομικότητα.
Στο σχολείο σήμερα, η γνώση διαχωρίζεται σε κουβάρια πληροφορίας, που γράφεται από ειδικούς.
Ο ξύλινος μονόλογος και η τελετουργία της ερωταπόκρισης, μετατρέπουν τη διδασκαλία σε μια από τις πιο στημένες και πιο ασφυκτικές επικοινωνίες στις οποίες συμμετέχει καθημερινά ο μαθητής.
Οι προβλεπόμενες από το αναλυτικό πρόγραμμα ώρες διδασκαλίας μαθημάτων, παρέχουν παρωχημένες γνώσεις, που δεν κινητοποιούν την κριτική ικανότητα των μαθητών και που δεν άπτονται των ενδιαφερόντων τους.
Τα μαθήματα αυτά με τις άσκοπες και περιττές λεπτομέρειες, θα μπορούσαν να διδαχθούν μέσα σε πολύ λιγότερες ώρες από αυτές που προβλέπονται.
Μεγάλες ιστορικές περίοδοι που πλατειάζουν μέσα στα σχολικά εγχειρίδια με τέτοιο τρόπο καταγραφής των γεγονότων, ώστε μόνο την απέχθεια και την άρνηση των μαθητών προκαλούν, θα μπορούσαν να παρουσιαστούν πχ μέσα από ένα ντοκιμαντέρ ή άλλο οπτικοακουστικό μέσο, ή την επίσκεψη των μαθητών σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους - όχι με μαζικό τρόπο όπως συνηθίζεται-, αλλά πιο συστηματικά και οργανωμένα, κεντρίζοντας έτσι το πραγματικό ενδιαφέρον των μαθητών για την ιστορική αλήθεια και τη γνώση.
Εδώ μπαίνει και το ζήτημα της ποιότητας των σχολικών εγχειριδίων γενικότερα, αλλά και για ποιο λόγο ορίζεται η διδασκαλία συγκεκριμένων εγχειριδίων για κάθε μάθημα σχολικής τάξης, χωρίς τη δυνατότητα του εκάστοτε διδάσκοντα να επιλέξει από ένα σύνολο προτεινόμενων βιβλίων. Μήπως τίθεται θέμα ευσυνειδησίας ή ικανότητας του διδάσκοντα, ή μήπως η ομοιομορφία σ' αυτή την παροχή γνώσης διευκολύνει και βολεύει γενικά τα συγκεντρωτικά κέντρα εξουσίας που εκπονούν προγράμματα για το σχολείο, ²χωρίς το σχολείο², πράγμα που σημαίνει αδιαφορία για τις ιδιαιτερότητες, τις ιδιομορφίες, τις ανάγκες, και τα προβλήματα της κάθε σχολικής μονάδας ξεχωριστά ;
Από παιδαγωγικής πλευράς είναι πρωταρχικής σημασίας να ξέρει κανείς πώς αισθάνεται ο μαθητής στο σχολείο και να φροντίσει να αισθάνεται ευχάριστα.
Μόνο όταν η συμμετοχή του στη ζωή του σχολείου ανταποκρίνεται σε υπαρκτές προσωπικές του ανάγκες, υπάρχουν οι προϋποθέσεις να αισθάνεται ευχάριστα εκεί.
Με το επιχείρημα της μελλοντικής χρήσης των προϊόντων της σχολικής ζωής, δεν μπορεί να συμμετάσχει κανείς ευχάριστα σ' αυτήν.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός και αλήθεια που πονάει τους ανθρωπιστές οραματιστές της εκπαίδευσης , ότι το σημερινό λύκειο έχει μετατραπεί σε "αίθουσα αναμονής", όπου οι μαθητές υπομένουν με στωικότητα το βάρος μιας μηχανιστικής, πιεστικής και ασφυκτικής γνώσης και νοοτροπίας, μέχρι να τους "μοιραστούν οι τίτλοι" με την εισαγωγή τους στην ανώτατη εκπαίδευση.
Έτσι έχουμε μια ακρωτηριασμένη κινητικότητα, περιορισμένη ζωντάνια, δράση και αλληλεπίδραση σ' ένα σχολείο που έχει χάσει τον αληθινό του προορισμό και τον ανθρωπιστικό του χαρακτήρα.
Στο σημερινό λύκειο ο εκπαιδευτικός καταξιώνει κατά βάση τον επαγγελματικό του ρόλο μέσα από την ολοκλήρωση της διδασκαλίας ενός υπαγορευμένου γνωστικού υλικού, που επιβάλλεται άνωθεν και που κρίνεται ως αναγκαίος εξοπλισμός για την επαρκή προετοιμασία των μαθητών για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Η διεκπεραιωτική αυτή υποχρέωση, απαξιώνει την παιδαγωγική λειτουργία του σχολείου, καθώς δε δημιουργεί συνθήκες δυναμικής αλληλεπίδρασης εκπαιδευτικών-μαθητών, ουσιαστικών σχέσεων, περαιτέρω εξωδιδακτικής επικοινωνίας και κοινών δραστηριοτήτων στο σχολικό περιβάλλον. Έτσι εκπαιδευτικοί και μαθητές, αναγκασμένοι να λειτουργούν μέσα σε ένα δεδομένο, δομημένο πλαίσιο λειτουργίας, αναπαράγουν την καθορισμένη, υπάρχουσα γνώση μηχανιστικά, μέσα από μια αμείλικτα επαναλαμβανόμενη διαδικασία και τακτική, χωρίς ενθουσιασμό, χωρίς ουσιαστικά εσωτερικά κίνητρα, καθώς οι ανάγκες και των δύο είναι εξ' αρχής δεδομένες και οριοθετημένες και οι διαδικασίες καθορισμένες και σταθερές.
Η πρόταση είναι να αποδεσμευτεί το λύκειο από την υποχρέωση προετοιμασίας των μαθητών για τα ΑΕΙ, για να ξεφύγει από τους μηχανιστικούς τρόπους λειτουργίας του, ν' αναπτύξει και να διευρύνει τον παιδαγωγικό του ρόλο, ν' ακούσει τις ανάγκες διδασκόντων και διδασκομένων, να δοκιμάσει και να πειραματιστεί σε νέους τρόπους και μεθόδους διδασκαλίας. Γιατί μόνο έτσι αποκτά νόημα το σχολείο μέσα στην καθημερινότητα του μαθητή.
Όσο αφορά στη δημιουργικότητα, το σημερινό σχολείο δε δημιουργεί τις αναγκαίες εξωτερικές συνθήκες που υποθάλπουν τη δημιουργικότητα, ούτε διευκολύνει τις εσωτερικές συνθήκες της εποικοδομητικής δημιουργικότητας.
Στον πολιτισμό μας, η παρεχόμενη στο σχολείο εκπαίδευση, έχει ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση του αυθορμητισμού και την αντικατάσταση των πρωτότυπων φυσικών ενεργειών με υπαγορευμένα συναισθήματα, σκέψεις και επιθυμίες (λέγοντας πρωτότυπα δεν εννοούμε ότι μια ιδέα δεν είχε συλληφθεί πρωτύτερα από κάποιον άλλο, αλλά ότι η γέννησή της στο άτομο είναι το αποτέλεσμα της δικής του δραστηριότητας και μ' αυτήν την έννοια αποτελεί δική του σκέψη).
Πολλές παιδαγωγικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σήμερα, αποθαρρύνουν ακόμα περισσότερο την πρωτότυπη σκέψη. Η μια απ' αυτές είναι η έμφαση στην πολυμάθεια ή μάλλον στην ενημέρωση. Κυριαρχεί η προκατάληψη πως μαθαίνοντας κανείς ολοένα και περισσότερα γεγονότα, κατακτά τη γνώση.
Σύμφωνα με τον Carl Rogers στο «Οn becoming a person», οι εξωτερικές συνθήκες που θρέφουν την εποικοδομητική δημιουργικότητα, είναι:
Α) Η ψυχολογική ασφάλεια:
α) Το να αποδέχεσαι το άτομο ως αξία, χωρίς συνθήκες
β) Το να προμηθεύεις ένα κλίμα στο οποίο η εξωτερική κρίση είναι απούσα
γ) Το να κατανοείς με εμπάθεια, που σημαίνει να εισέλθεις στον ιδιωτικό κόσμο του άλλου, να δεις πώς φαίνεται σ' αυτόν και επίσης να τον αποδέχεσαι.
Β) Ψυχολογική ελευθερία.
Όταν ένας δάσκαλος επιτρέπει στο άτομο μια απόλυτη ελευθερία συμβολικής έκφρασης, η δημιουργικότητα διευκολύνεται. Η επιτρεπτότητα αυτή είναι η δυνατότητα να είναι κανείς ελεύθερος, που σημαίνει ότι κάποιος είναι υπεύθυνος. Είναι αυτός ο τύπος ελευθερίας - να είσαι υπεύθυνα ο εαυτός σου-, που υποβοηθά την ανάπτυξη της εκτίμησης μέσα στον εαυτό μας και για το λόγο αυτό τείνει να επιφέρει τις εσωτερικές συνθήκες εποικοδομητικής δημιουργικότητας.
Το σημερινό σχολείο με την υπό όρους αποδοχή, την εξωτερική κριτική αξιολόγηση, την έλλειψη εμπάθειας και την έλλειψη ελευθερίας συμβολικής έκφρασης, απέχει πολύ από αυτές τις ανθρωπιστικές προσεγγίσεις.
Σχετικά με τις εσωτερικές συνθήκες της εποικοδομητικής δημιουργικότητας, δηλ. τις συνθήκες μέσα στο άτομο, οι οποίες είναι πιο κοντινά συνδεδεμένες με μια εποικοδομητική δημιουργική πράξη, ο Carl Rogers αναφέρει τις εξής:
α) Ανοιχτότητα στην εμπειρία, που σημαίνει έλλειψη ακαμψίας, αμφισβήτηση όπου υπάρχει αμφισβήτηση, ικανότητα να λαμβάνει κανείς πληροφορίες πολύ αντίθετες μεταξύ τους, χωρίς να επιβάλλει το κλείσιμο πάνω στην κατάσταση
β) Μια εσωτερική περιοχή εκτίμησης. Η αξία του προϊόντος της δημιουργικότητας, είναι για το δημιουργικό άτομο καθιερωμένη όχι από τον έπαινο ή την κριτική των άλλων, αλλά από τον εαυτό του, δηλ. η βάση της εκτίμησης βρίσκεται μέσα στον εαυτό του, στη δική του οργανική αντίδραση
γ) Η ικανότητα να παίζει κανείς με νέα στοιχεία και αντιλήψεις, δηλ. η ικανότητα να παίζει κανείς αυθόρμητα με ιδέες, με σχήματα, με σχέσεις, να κάνει το δεδομένο αμφισβητήσιμο, να μεταφέρεται από κάποια μορφή σε κάποια άλλη. Είναι απ' αυτό το αυθόρμητο παίξιμο που αναδύεται η δημιουργική ενόραση ζωής, με ένα νέο και σημαντικό τρόπο.
Το σχολείο με την άκαμπτη δομή του, δε δίνει ευκαιρίες ανοιχτότητας στην εμπειρία, παρουσιάζει απόλυτες αλήθειες που κάποιοι άλλοι τις αξιολόγησαν ως τέτοιες, παρέχει περιορισμένες δυνατότητες αμφισβήτησης, δε δίνει τη δυνατότητα αυτοαξιολόγησης στους μαθητές, δεν ενθαρρύνει τον αυθορμητισμό και τη φαντασία, που σημαίνει ότι δε διευκολύνει τις εσωτερικές συνθήκες για εποικοδομητική δημιουργικότητα του μαθητή. Και βέβαια πέρα από το μαθητή περιορίζει και την αυτόνομη, δημιουργική προσπάθεια του δασκάλου, που τον θέλει όργανο μετάδοσης κατεστημένων αξιών και γνώσεων μιας στενοκέφαλης, συντηρητικής , ανελεύθερης και κατευθυντικής πολιτικής.
Μόνο ένα διαφορετικό σχολείο μπορεί να δώσει στους μαθητές τη δυνατότητα να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο με αξιοπρέπεια, για να μπορέσουν έτσι να γνωρίσουν τον ίδιο τον εαυτό τους και την κοινωνία μέσα στην οποία ζουν και πρόκειται να ζήσουν.
Έτσι στα πλαίσια του σύγχρονου σχολείου, ως επιδιώξεις και ζητούμενα που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την υπάρχουσα λογική, μπορούν να νοηθούν τα ακόλουθα:
1) Να αλλάξουν οι παραδοσιακοί τρόποι διδασκαλίας και η γνώση να προσεγγίζεται βιωματικά:
Οι μαθητές μέσα από τη βιωματικότητα, την παραστατικότητα και την εποπτικότητα της διδασκαλίας, ανατρέπουν τους παραδοσιακούς τρόπους προσπέλασης στη γνώση, που απαιτεί υποχρεωτικά τη μεσολάβηση του διδάσκοντα ως απαραίτητη προϋπόθεση επαφής με τα διδασκόμενα αντικείμενα
2) Να καταργηθούν οι τυπικές δομές ιεράρχησης του εκπαιδευτικού συστήματος και να μετασχηματιστεί ο ρόλος του δασκάλου: Ως συνέπεια του προηγούμενου γίνεται αντιληπτό, ότι ο ρόλος του δασκάλου, χωρίς καθόλου να υποβαθμίζεται ή να περιθωριοποιείται ουσιαστικά, διαφοροποιείται και μετασχηματίζεται, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της μάθησης. Ο διδάσκων δεν αποτελεί πια συνθήκη χωρίς την οποία δεν μπορεί να κατακτηθεί η γνώση, αλλά ενεργό παράγοντα που εποπτεύει, διοχετεύει και διαμορφώνει το τελικό αποτέλεσμα που δημιουργείται στη συνείδηση των μαθητών από την άμεση, προσωπική και βιωματική επαφή τους μ΄ αυτή.
Πρόκειται για τον παιδαγωγό - εμψυχωτή που έρχεται να μεσολαβήσει ανάμεσα στους μαθητές και στο αντικείμενο διδασκαλίας (γνώση),επενεργώντας αμφίδρομα και προς τις δύο πλευρές, υποβοηθώντας την άμεση και ουσιαστική επαφή των μαθητών με τη γνώση.
Για να πραγματοποιηθεί όμως αυτό, ο εκπαιδευτικός πρέπει να ξεφύγει από τη διάσταση της καθαρά νοησιαρχικής επικοινωνίας και να εμπλουτίσει τη διδασκαλία του με νέα στοιχεία έρευνας και δράσης, συμβάλλοντας κι αυτός με τη σειρά του και από τη δική του πλευρά στην αλλαγή των παραδοσιακών δομών και σχέσεων του εκπαιδευτικού συστήματος.
3) Να υπάρξει συμμετοχικότητα και συλλογικότητα στην κατάκτηση της γνώσης και της μάθησης.
Ως αποτέλεσμα της αξιοποίησης νέων στοιχείων και μεθόδων έρευνας και δράσης, προκύπτει η ανάπτυξη της συλλογικότητας στη γνώση και η αύξηση της συμμετοχής όλων των εμπλεκομένων μερών στη διαδικασία της μάθησης (διδάσκοντες-διδασκόμενοι). Όταν ο τρόπος διδασκαλίας ανανεώνεται και αναπτύσσεται μια νέα δυναμική στην επικοινωνία, δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα και εξελίσσονται ποιοτικά οι εκπαιδευτικές αξίες.
4) Να γίνει συνειδητοποίηση αξιών που δεν είναι κατ' ανάγκη νοητικά προσεγγίσιμες.
Οι νέες μέθοδοι έρευνας και δράσης, βοηθούν όλους όσους εμπλέκονται σ' αυτές, να υπερβούν το στενό πλαίσιο αναφοράς των προσωπικών τους βιωμάτων και εμπειριών. Να ξεφύγουν από το εδώ και τώρα της συγκεκριμένης παρουσίας τους και να ανοιχτούν στη διάσταση του οικουμενικού και διαχρονικού. Έτσι μπορούν να βιώσουν προσωπικά νοητικές αρχές και αξίες ,συναισθηματικές καταστάσεις και σχέσεις ,κοινωνικές εμπειρίες και πραγματικότητες, που διαφορετικά μόνο μέσα από γνωστική προσέγγιση ήταν δυνατόν να κάνουν, πράγμα περιοριστικό για την ολοκληρωμένη κατάκτηση της γνώσης.
5) Ν' αναπτυχθεί η κριτική ικανότητα και ο διάλογος, η ψυχοσωματική έκφραση και επικοινωνία.
Η συμμετοχή των μαθητών σε δραστηριότητες έρευνας και δράσης, τους παρέχει τη δυνατότητα ν' αναπτύξουν τις ψυχο-πνευματικές και σωματικές τους δυνατότητες , να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους, να εκφράσουν τον εσωτερικό τους κόσμο και να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους.
6) Το σχολείο να είναι ανοιχτό στην κοινωνία.
Τέτοιες δραστηριότητες εκπαιδευτικών προγραμμάτων εκτός από το καθαρά παιδαγωγικό αποτέλεσμα, επιφέρουν και μια γενικότερη διεύρυνση των ορίων του σχολείου προς ολόκληρο το κοινωνικό περιβάλλον.
Με τη συμμετοχή των γονέων και την ενεργό συμμετοχή των μαθητών και των εκπαιδευτικών σε οργανωμένες ή αυθόρμητες εκδηλώσεις π.χ πολιτισμού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας κ.λ.π, με την εμπλοκή άλλων κοινοτικών και κοινωνικών φορέων και με την έξοδο της δράσης στον περιβάλλοντα χώρο, το σχολείο έρχεται σε άμεση επαφή με την κοινωνία και αναπτύσσει διαύλους επικοινωνίας με αυτή.
7) Να γίνει συνείδηση ότι η αγωγή και η παιδεία είναι πολυδιάστατες έννοιες.
Ένας σημαντικός ακόμα στόχος των προτεινόμενων προγραμμάτων και εναλλακτικών εκπαιδευτικών τρόπων δράσης, είναι η ανάπτυξη μιας πολυδιάστατης αγωγής και παιδείας των νέων. Συνδυάζοντας διαφορετικές μορφές δράσης, τρόπους έκφρασης, διαδικασίες επικοινωνίας με το κοινό, οι δραστηριότητες αυτές μπορεί να αποτελέσουν το κατεξοχήν όργανο πολύ-πολιτισμικής και δια-πολιτισμικής εκπαίδευσης, ικανό ν' ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του σύγχρονου σχολείου.
Συμβάλλουν στην αμοιβαία κατανόηση και επικοινωνία των ατόμων που εμπλέκονται με τις διαδικασίες εφαρμογής τους, ξεπερνούν τα γλωσσικά, εθνοφυλετικά, πολιτισμικά και όποια άλλα εμπόδια, φέρνουν τους μαθητές σε γόνιμο και δημιουργικό διάλογο και επικοινωνία, παρακάμπτουν τις όποιες αγκυλώσεις του παρελθόντος ανοίγοντας έτσι νέες προοπτικές κοινωνικής συνύπαρξης για το μέλλον.
Στο σημείο αυτό επισημαίνω ότι, ως εκπαιδευτικός με εικοσαετή και πλέον εμπειρία στο δημόσιο σχολείο, βίωσα μια αλλοτριωτική σχολική πραγματικότητα, στην οποία κάποιες φορές αναγκάστηκα να προσαρμοστώ, άλλες φορές να εναντιωθώ και άλλες ν' αναζητήσω εναλλακτικούς τρόπους διαφυγής από μια ασφυκτική σχολική συνθήκη. Ένας τέτοιος τρόπος διαφυγής, ήταν οι εναλλακτικοί τρόποι διδασκαλίας μέσω των προαιρετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Η προσωπική μου εμπειρία στα πλαίσια δοκιμής εναλλακτικών τρόπων διδασκαλίας σε ιστορικά γεγονότα και λογοτεχνικά κείμενα μέσα από τη θεατρική έκφραση και δράση, καθώς και ανάλογες μαρτυρίες άλλων συναδέλφων που ασχολήθηκαν με τέτοια προγράμματα, καταδεικνύουν ότι αυτές οι εκπαιδευτικές επιδιώξεις και τα ζητούμενα, δεν είναι στη σφαίρα του ιδεατού και του ανέφικτου, αλλά του δυνατού, του πραγματικού και του αποτελεσματικού.
Το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών προαιρετικών προγραμμάτων όπως εφαρμόζονται σήμερα στο σχολείο.
Τα προαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα προσδιορίζονται ως εκείνα τα οποία δεν υπαγορεύονται από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα και κατά κανόνα έχουν ως αφετηρία τους την πρωτοβουλία και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών. Αυτά τα προγράμματα είναι δυνατόν να εντάσσονται σε μη υποχρεωτικά αλλά όμως θεσμοθετημένα πλαίσια (με ή χωρίς χρηματοδότηση) ή να βασίζονται σε μη θεσμοθετημένες πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών. Τέτοια εκπαιδευτικά προγράμματα μπορούν να θεωρηθούν ένα μεγάλο μέρος των προγραμμάτων που αφορούν άμεσα τους μαθητές (όπως περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας, πολιτιστικών, αμιγών Ευρωπαΐκών όπως το Comenius, του Κοινοτικού πλαισίου Στήριξης, τα προγράμματα κινητικότητας, και άλλα), καθώς και προαιρετικά επιμορφωτικά προγράμματα που αφορούν άμεσα τους εκπαιδευτικούς.
Τα προγράμματα αυτά είναι σημαντικά για την εκπαίδευση, καθώς παρέχουν δυνατότητες βιωματικής, ανοιχτής, άτυπης και διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Επίσης είναι ιδιαίτερα παρούσες η συνεργατική, η βασισμένη στη δημιουργικότητα και η ενεργός μάθηση. Αποτελούν ανάσα στην ασφυξία που συχνά αισθάνονται πολλοί μαθητές των παραδοσιακών σχολείων. Αυτό φαίνεται από τον ενθουσιασμό με τον οποίο οι μαθητές ενεργοποιούνται σ' αυτά .
Τα προαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα παρέχουν μοναδικές ευκαιρίες για εναλλακτικές μεθοδολογίες επιμόρφωσης, ανάπτυξης και έρευνας τάξης, που αποτελούν ενδεχομένως την πιο αποτελεσματική και επίκαιρη επιμόρφωση.
Στα σχολεία συχνά υλοποιούνται ιδιαίτερα χρήσιμες και σημαντικές καινοτομίες από εκπαιδευτικούς που αναζητούν μια άλλη δυναμική και ποιότητα στο σχολείο.
Τα προγράμματα αυτά πυροδοτούν δυνάμεις στα σχολεία, που ενεργοποιούν και απελευθερώνουν τη δημιουργικότητα της σχολικής κοινότητας και αλλάζουν το σχολικό κλίμα.
Οι εκπαιδευτικοί. των προαιρετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που σφυρηλατούνται με πολύ κόπο στα σχολεία, μπορούν ενδεχομένως να αποτελέσουν δοκιμασμένα και ανθεκτικά θεμέλια μεταρρυθμιστικής πολιτικής για την εκπαίδευση.
Πέρα από τις εκπαιδευτικές αλλαγές που ξεκινούν από τα πάνω(top-down),υπάρχουν και οι εκπαιδευτικές αλλαγές που ξεκινούν από τα κάτω (bottom-up).
Τα προγράμματα αυτά αποτελούν χαρακτηριστικό τύπο του δεύτερου αυτού είδους εκπαιδευτικών αλλαγών.
Ο εκπαιδευτικός που είναι στο πνεύμα της αλλαγής της λογικής του σχολείου και της διεύρυνσης του ρόλου του, μπορεί ν' αξιοποιήσει και να υλοποιήσει με ποικίλους τρόπους αυτά τα προγράμματα, έχοντας ως βάση το θεσμικό πλαίσιο του Υπουργείου Παιδείας που καθορίζεται γι αυτά.
ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ.
Οι πολιτιστικές σχολικές δραστηριότητες και οι αδελφοποιήσεις σχολείων εντάσσονται στα προαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Σύμφωνα με την υπουργική εγκύκλιο Γ2/4867/29-8-92 τα πολιτιστικά γενικώς εντάσσονται στις σχολικές δραστηριότητες. Αντικείμενό τους σύμφωνα με την ίδια εγκύκλιο μπορεί να είναι θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικό εργαστήρι, παραδοσιακοί χοροί, εκθέσεις ζωγραφικής κ.λ.π. Σκοπός τέτοιων δραστηριοτήτων είναι η αισθητική καλλιέργεια των μαθητών, η δημιουργική έκφραση, η επικοινωνία.
Το θεσμικό πλαίσιο των αδελφοποιήσεων μεταξύ ελληνικών σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με σχολεία του εξωτερικού, περιλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων, όπως ανταλλαγή επισκέψεων, ανταλλαγή αλληλογραφίας, βιβλίων, έργων ζωγραφικής κ.λ.π.
Σκοπός των αδελφοποιήσεων είναι, σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου, η καλλιέργεια της αλληλογνωριμίας και αλληλοκατανόησης των λαών, η κοινωνικοποίηση των μαθητών, η συνειδητοποίηση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, η επαφή με ξένους πολιτισμούς και διαφορετικό τρόπο ζωής, η προώθηση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού.
ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο του Υπουργείου για τις πολιτιστικές δραστηριότητες και τις αδελφοποιήσεις σχολείων, το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης κατά το σχολικό έτος 2001-2002 αδελφοποιήθηκε με το Γυμνάσιο Αγίου Δομετίου Λευκωσίας Κύπρου, με μια σειρά από πολιτιστικές και άλλες δραστηριότητες που περιελάμβαναν: ανταλλαγές επισκέψεων, ανταλλαγές βιβλίων, αλληλογραφία, θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις, παραδοσιακούς χορούς, ζωγραφική, επισκέψεις σε μουσεία, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους, συνεντεύξεις στα ΜΜΕ, οργάνωση συνεδρίων.
Σκοπός της δράσης: Η ενεργοποίηση διδασκόντων και διδασκομένων σε ενδοσχολικό και εξωσχολικό επίπεδο, η διεύρυνση του ρόλου του σχολείου και το άνοιγμα του σχολείου στην ευρύτερη κοινωνία.
Επί μέρους στόχοι:
- Η αισθητική καλλιέργεια των μαθητών, η δημιουργική έκφραση, η επικοινωνία, η καλλιέργεια της αλληλογνωριμίας και των στενών διαπροσωπικών σχέσεων, η κοινωνικοποίηση των μαθητών, η περαιτέρω ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για κοινωνικοπολιτικά θέματα όλων των συμμετεχόντων (γονέων, μαθητών, καθηγητών) καθώς και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, η συνειδητοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης, η ανταλλαγή ιδεών, η προώθηση της ιστορίας και του πολιτισμού γενικότερα μέσα σε ένα ευρύτερο διαπολιτισμικό πλαίσιο, σε ένα σχολείο που θα είναι ανοιχτό προς την κοινωνία και θα αλληλεπιδρά με το κοινωνικό περιβάλλον.
- Να αποτελέσει το σχολείο χώρο αξιοποίησης των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του κινητοποιώντας τους μαθητές για δημιουργική δράση, αυτενέργεια, πρωτοβουλία ,συλλογική δραστηριότητα, συμμετοχή στην ομάδα ,ανάληψη ευθυνών.
- Να ενισχυθεί το ανθρώπινο πρόσωπο του σχολείου με δραστηριότητες ανθρωπιστικού περιεχομένου και με έννοιες της φιλαλληλίας, της αλληλεγγύης, της αλληλοκατανόησης, της αλληλεπίδρασης.
- Να προωθήσει την αποτελεσματική και γόνιμη συνεργασία διδασκόντων -γονέων-μαθητών τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλους εκπαιδευτικούς, κοινοτικούς και κοινωνικούς φορείς.
- Να αποκομίσουν οι μαθητές γνώση μέσα από μια άμεση βιωματική εμπειρία. και να γνωρίσουν μέσα από προσωπική επαφή και συγκίνηση.
- Να ανοίξει ένας δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα σε σχολεία ακριτικών περιοχών του ελλαδικού χώρου με σταθερή διάρκεια και συνέχεια μέσα στο χρόνο.
ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΗΣ
Μετά από τη θετική ανταπόκριση του συλλόγου των καθηγητών και το ενδιαφέρον των μαθητών για την υλοποίηση της ιδέας της αδελφοποίησης, κρίθηκε σκόπιμο η δραστηριότητα να ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη θα περιλάμβανε την επίσκεψη αντιπροσωπείας του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου στην Κύπρο(Νοέμβριο του 2001),και η δεύτερη την επίσκεψη αντιπροσωπείας του Γυμνασίου Αγίου Δομετίου Κύπρου στη Θεσσαλονίκη (Μάρτιο του 2002). Η μορφοποίηση του προγράμματος συνολικά θα διαμορφώνονταν μέσα από μια εξελικτική, ανιχνευτική πορεία όλων των συμμετεχόντων.
Ακολούθησε περαιτέρω συζήτηση με τους μαθητές για προτάσεις, ιδέες και εθελοντική, ενεργητική συμμετοχή στη δραστηριότητα, ενημέρωση και συζήτηση με τους γονείς των μαθητών και κάλεσμα των ίδιων καθώς και άλλων εθελοντών που θα ήθελαν να εμπλακούν και να συνεισφέρουν με οποιοδήποτε τρόπο (ιδιώτες, τράπεζες, υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης, Δήμος Θεσσαλονίκης). Την προετοιμασία και τη συνολική ευθύνη της δραστηριότητας, ανέλαβαν τρεις καθηγητές του σχολείου διαφορετικών ειδικοτήτων και τριάντα εθελοντές μαθητές.
Ξεκίνησε μια σειρά επαφών και αλληλογραφία με το σχολείο του Αγίου Δομετίου, για γνωριμία και περαιτέρω σχεδιασμό των δράσεων.
Συγκροτήθηκε στο σχολείο θεατρική ομάδα, ομάδα μουσικής και παραδοσιακών χορών.
Οι εμπλεκόμενοι καθηγητές και μαθητές ανέλαβαν την πρωτοβουλία ανεύρεσης έντυπου υλικού και αγοράς βιβλίων σχετικών με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της Μακεδονίας, που θα προσφέρονταν κατά την επίσκεψη στην Κύπρο.
Στη διάρκεια της εβδομαδιαίας παραμονής μας στην Κύπρο, συντελέστηκαν τα εξής:
Οι μαθητές φιλοξενήθηκαν από Κυπριακές οικογένειες και παρακολουθούσαν καθημερινά τα μαθήματα του σχολείου.
Σε ανοιχτή εκδήλωση που οργανώθηκε από το εκεί σχολείο, το σύλλογο γονέων και το δήμο Αγίου Δομετίου παρουσιάστηκαν θεατρικά δρώμενα και από τα δυο σχολεία, τραγούδια και παραδοσιακοί χοροί της Μακεδονίας και της Κύπρου και έγιναν προσφωνήσεις, χαιρετισμοί και ομιλίες από τους συμμετέχοντες.
Για να τονιστεί η σημαντικότητα του γεγονότος, δόθηκαν συνεντεύξεις στα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης από μαθητές και καθηγητές.
Πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, μνημεία και περιοχές της Κύπρου και υπήρξε συμμετοχή σε ενδοσχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες. Όλοι οι συμμετέχοντες μαθαίναμε πράγματα που κανένα σχολικό εγχειρίδιο δε θα μπορούσε να μας διδάξει.
Η όλη δραστηριότητα διεξαγόταν μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού, συγκινησιακής φόρτισης, ένθερμων εκδηλώσεων φιλοξενίας και άμεσης διαπροσωπικής επαφής.
Η δεύτερη φάση της αδελφοποίησης, πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Μάρτιο του 2002, με την επίσκεψη τριάντα περίπου Κυπρίων μαθητών και τεσσάρων συνοδών καθηγητών του Γυμνασίου Αγίου Δομετίου. Μετά από συζήτηση όλων των εμπλεκομένων, θεωρήθηκε σκόπιμο ο χαρακτήρας της δράσης να είναι ανάλογος μ' αυτόν της Κύπρου, για να έχουν και οι Κύπριοι μαθητές μια ανάλογη με τους μαθητές της Θεσσαλονίκης εμπλοκή από μέσα και μια άμεση βιωματική εμπειρία.
Έτσι ο χαρακτήρας της δράσης, ήταν ανάλογος μ' αυτόν της Κύπρου. Διαμονή των μαθητών σε οικογένειες, παρακολούθηση των μαθημάτων του σχολείου, επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, μνημεία, ιστορικούς και άλλους σημαντικούς χώρους της πόλης της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας.
Η δραστηριότητα ολοκληρώθηκε με δύο ανοιχτές εκδηλώσεις στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και τη Λέσχη Αξιωματικών Θεσσαλονίκης, όπου παρευρέθησαν μαθητές, καθηγητές, γονείς, άλλα σχολεία, προϊστάμενοι γραφείων Μέσης Εκπαίδευσης, εκπρόσωποι του Υπουργείου και άλλοι. Οι μαθητές του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι μετά την επίσκεψή τους στην Κύπρο από όσα βίωσαν εκεί, κατέθεσαν την προσωπική τους εμπειρία με μοναδική ευαισθησία. Επίσης, η ευαισθητοποίηση όλων, σχετικά με τον Κυπριακό αγώνα, προκάλεσε την επιθυμία της παρουσίασης θεατρικού έργου με θέμα την αντίσταση και τον αγώνα του Κυπριακού λαού.
Γενικά η εκδήλωση περιλάμβανε θεατρικά δρώμενα, τραγούδια της Μακεδονίας και της Κύπρου, παραδοσιακούς χορούς, ομιλίες, χαιρετισμούς, ανταλλαγές αναμνηστικών πλακετών, δίνοντας έμφαση στο γεγονός της αδελφοποίησης και στη σημασία του.
Ακολούθησαν συνεντεύξεις μαθητών και καθηγητών στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για το σκοπό της δράσης και για την εμπειρία τους μέσα σ' αυτή, με την προσδοκία να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη και ν' αποτελέσει η δράση αυτή παράδειγμα για ευρύτερη ενεργοποίηση και συμμετοχή με παρόμοιες δράσεις.
Οι αμοιβαίες υποσχέσεις που δόθηκαν για συνέχιση της επικοινωνίας των δύο σχολείων, υλοποιήθηκαν το Δεκέμβριο του 2002, όταν το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο, κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας επίσκεψής του στην Κύπρο, συμμετείχε ενεργά σε συνέδριο που διοργάνωσε ο Δήμος Αγίου Δομετίου με τη συνεργασία του συλλόγου των καθηγητών του Γυμνασίου Αγίου Δομετίου, το σύλλογο γονέων και το Υπουργείο Παιδείας Κύπρου. Το θέμα του συνεδρίου «Το αποτελεσματικό σχολείο», ήταν ενταγμένο στην ευρύτερη θεματική ενότητα της δράσης «Ελλάδα - Κύπρος - Πολιτισμός». Όσα είχαν προηγηθεί, δημιούργησαν την ανάγκη να τονιστεί στο συνέδριο, ότι αποτελεσματικό είναι το σχολείο εκείνο που σέβεται την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια των μαθητών του, που δοκιμάζει νέες ιδέες, που αφουγκράζεται τον παλμό της καθημερινότητας, που ευαισθητοποιεί, που κινητοποιεί, που δρα.
Η δραστηριότητα αυτή διανθίστηκε με εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου ποικίλης μορφής.
Η γόνιμη αυτή συνεργασία και δημιουργικότητα μέσα από ένα προαιρετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οδήγησε σ' έναν περαιτέρω σχεδιασμό οργάνωσης συνεδρίου από το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο, κατά το σχολικό έτος 2003-2004 στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Τα Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στο σύγχρονο σχολείο», με τη συμμετοχή του σχολείου του Αγίου Δομετίου της Κύπρου, κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη.
Έτσι το γεγονός μιας βαθιάς επικοινωνίας, μιας ουσιαστικής και αποτελεσματικής συνεργασίας δύο σχολείων, που ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2001, ενέχει την προοπτική να συνεχίζεται και να διευρύνεται με ποικίλους τρόπους, ανάλογα κάθε φορά με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων.
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Λαμβάνοντας υπ' όψιν την προφορική και γραπτή καταγραφή της εμπειρίας των μαθητών που συμμετείχαν ενεργά στη συγκεκριμένη δράση, τις απόψεις και θέσεις των γονέων, τις απόψεις, σκέψεις και προβληματισμούς των εκπαιδευτικών του σχολείου, τις απόψεις, θέσεις και κρίσεις του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, τη θετική ανατροφοδότηση των ενεργά και παθητικά συμμετεχόντων, καθώς και τη δική μου βιωματική εμπειρία από την άμεση προσωπική εμπλοκή, καταθέτω τα εξής:
· Οι μαθητές, καθώς επιλέγουν εθελοντικά τη συμμετοχή τους στη δράση και δεν είναι υποχρεωμένοι από το αναλυτικό πρόγραμμα, ούτε και αξιολογούνται με το συμβατικό τρόπο αξιολόγησης, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, ευθύνες, αυτενεργούν, εκφράζονται πιο δημιουργικά και αυθόρμητα μέσα στη δυναμική της ομάδας, επικοινωνούν ουσιαστικά και άμεσα, αφήνουν να συγκινηθούν και να νιώσουν, συνεργάζονται γόνιμα, δείχνουν πνεύμα αλληλεγγύης και κατανόησης και συνδιαμορφώνουν τη δραστηριότητα στη διαδικασία της εκτέλεσης. Ψυχαγωγούνται με την πραγματική σημασία της λέξης, απολαμβάνουν τη χαρά της δημιουργίας και τους καρπούς της δημιουργικής προσπάθειας, μέσα από ένα κοινό μοίρασμα με όλους τους εμπλεκόμενους. Συμβαίνει αυτό που λέει ο Rogers στο "Οn becoming a person", ότι το άτομο δημιουργεί πρωταρχικά επειδή είναι ικανοποιητικό σ' αυτό, επειδή μέσα απ' αυτή τη συμπεριφορά νιώθει να αυτοπραγματώνεται. Και άπαξ και έχει δημιουργήσει, επιθυμεί να μοιραστεί αυτή την καινούρια πτυχή του σε σχέση με το περιβάλλον του, με άλλους.
Έτσι οι μαθητές δημιουργούν ζεστές και δυνατές σχέσεις τόσο μεταξύ τους όσο και με τους εμπλεκόμενους στη δραστηριότητα καθηγητές. Αποκτούν γνώσεις νιώθοντας και νιώθουν μαθαίνοντας, πράγμα που τους ικανοποιεί βαθιά.
· Καταργούνται οι ιεραρχίες στο εσωτερικό του σχολείου και οι στερεότυποι ρόλοι μέσα από συν-κίνηση και συνδιαμόρφωση κοινών δράσεων διδασκόντων-διδασκομένων.
· Δίνεται η δυνατότητα για εξω-διδακτική επικοινωνία δασκάλου-μαθητή, καθώς εμπλέκονται σε μια σχέση με κοινούς στόχους, όπου οι προθέσεις είναι γνήσιες και ειλικρινείς και δεν ορίζονται από κανένα κέντρο εξουσίας.
· Η ισότιμη εμπλοκή στις δράσεις αυτές μαθητών με διαφορετική εθνολογική και πολιτισμική ταυτότητα, διευκολύνει την κατάργηση κοινωνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων, που θέτει πολλές φορές μαθητές διαφορετικών εθνοτήτων και κατώτερων κοινωνικών τάξεων στο περιθώριο της σχολικής ζωής. Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι στη δράση συμμετείχαν μαθητές διαφορετικών εθνοτήτων και πολιτισμικών επιπέδων, καθώς και μαθητές με χαμηλή επίδοση σύμφωνα με την κατεστημένη συμβατική αξιολόγηση του σχολείου. Η ενεργός και αποτελεσματική εμπλοκή αυτών των μαθητών στη δραστηριότητα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στον επαναπροσδιορισμό της θέσης και της αξίας τους στο σχολικό περιβάλλον, καθώς ανέδειξαν ικανότητες και δυνατότητες που μέσα από τον καθιερωμένο τρόπο διδασκαλίας και μάθησης δεν είχαν τη δυνατότητα να αναδείξουν.
· Δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να βγει από ένα επαναλαμβανόμενο μηχανιστικό μοντέλο καθιερωμένης διδακτικής πράξης, να ερευνήσει, να δοκιμάσει και άλλες διδακτικές προσεγγίσεις καθώς και ν' ανταλλάξει ιδέες και προβληματισμούς με συναδέλφους του, που μοιράζονται ανάλογες με αυτόν αγωνίες και οράματα. Του δίνεται η δυνατότητα να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του, λαμβάνοντας υπ' όψιν και τις δικές του ανάγκες για έκφραση, δημιουργικότητα, επικοινωνία, αλλαγή μέσα από το νέο κάθε φορά και το διαφορετικό, ώστε να μην τελματώνει και να μην αλλοτριώνεται.
· Το σχολείο γίνεται χώρος δράσης, ζύμωσης, ενεργητικής εμπλοκής και συνεργασίας καθηγητών, μαθητών, γονέων και άλλων κοινωνικών φορέων και αλληλεπιδρά με άλλους κοινοτικούς και κοινωνικούς θεσμούς μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα.
· Οι τυχόν αντιδραστικές συμπεριφορές και στάσεις τόσο εντός όσο και εκτός του σχολείου, αντιπαρέρχονται μέσα από το διάλογο και τη δυναμική διεκδίκηση για κινητοποίηση των εμπλεκομένων στη δράση.
· Έτσι δημιουργείται ένα σχολείο με περισσότερο ανθρώπινο πρόσωπο, ανοιχτό στην κοινωνία, που πέρα από την παροχή στείρας γνώσης, πληροφόρησης και τεχνογνωσίας, γίνεται χώρος αξιοποίησης πολλών δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του, καθώς βγαίνει από το ασφυκτικό πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος, την άκαμπτη, δομημένη λειτουργία του, υιοθετεί πιο ευέλικτους και αποτελεσματικούς τρόπους πρακτικής και εκπαίδευσης και ενθαρρύνει την ατομική πρωτοβουλία, την έκφραση, τη συνεργασία, τη συλλογική προσπάθεια, τη συνδιαμόρφωση.
· Επίσης ο θεσμός του σχολείου γίνεται μέσο πολιτισμικής ανταλλαγής, φορέας πολιτισμού και παράδοσης - κρατώντας όμως μια ενεργητική και κριτική στάση που εκφράζεται μέσα από άμεση, ενεργητική εμπλοκή και θέση - , χώρος ανταλλαγής ιδεών, συνειδητοποίησης και μετάδοσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, δίαυλος επικοινωνίας με άλλες πολιτισμικές κοινότητες, διευρύνοντας έτσι και εμπλουτίζοντας το περιεχόμενό του.
· Έτσι διαμορφώνεται σε κυψέλη πολιτισμού, διαπολιτισμικής σύζευξης και ένωσης, σε χώρο ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας, ανοιχτό και σε διαρκή αλληλεπίδραση με τα κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
· Καταλήγοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι τα προγράμματα αυτά δίνουν πολλές δυνατότητες και προοπτικές αλλαγής του θεσμού του σχολείου, μέσα σε ένα πιο διευρυμένο πλαίσιο δράσεων εναλλακτικών εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών προσεγγίσεων. Τα προαιρετικά αυτά προγράμματα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά σημαντική ανάγκη και θα έπρεπε να τύχουν πιο υπεύθυνης αντιμετώπισης, τόσο από το επίσημο κράτος όσο και από τους άλλους εκπαιδευτικούς φορείς, καθώς διευκολύνουν τη διεύρυνση του ρόλου του σχολείου στη διαμόρφωση ενεργών ατόμων, υπεύθυνων πολιτών και στη διασύνδεση και αλληλεπίδραση του σχολείου με την κοινωνική ζωή και τον περιβάλλοντα χώρο. Αν και δεν επιχειρούν ριζικές και ριζοσπαστικές λύσεις στο θεσμό του σχολείου, τουλάχιστο προτείνουν μια αλλαγή στη νοοτροπία του και στην κατεστημένη λογική του. Και η αλλαγή της λογικής αυτής αξιολογείται ως σημαντική αναγκαιότητα, ώστε να μην καταλήξει το σχολείο ένας ξεπερασμένος, ξύλινος θεσμός, χωρίς ευελιξία και ροή, που θα τον ακυρώσουν οι αληθινές, ανθρώπινες ανάγκες των σύγχρονων καιρών και οι προσδοκίες για μια πιο ανθρώπινη και λιγότερο τεχνοκρατική κοινωνία.
--------------------------------------------------------------------------------
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Μπαγάκης Γ., Εμπειρίες και σκέψεις εκπαιδευτικών για τα Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα, Αθήνα (2001)
2. Μπαγάκης Γ., Προαιρετικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στη Σχολική Εκπαίδευση, Αθήνα (2000)
3. Μπαγάκης, Γ., Ο Εκπαιδευτικός ως Ερευνητής, Αθήνα (1999)
4. Γκόβας Ν. & Κακλαμάνη Φ., Αναζητώντας τη θέση του θεάτρου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Αθήνα (2000)
5. Γκότοβος Α., Η Λογική Του Υπαρκτού Σχολείου, Αθήνα (2000)
6. Rogers C., On Becoming a Person, United States of America (1961)
7. Φρομ Έ., Η Επανάσταση της Ελπίδας, Αθήνα ( 1978)
8. Κοσμόπουλος Α., Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική του Προσώπου, Αθήνα
9. Τsui Shunlin, Velasco Clifton, Wu Limei. (1998).Alienation. «Retrieved July 21, 2003», from http://www.Langara College/ Alienation.html
10. Φρομ Έ., Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία, Αθήνα (1971).
Κυριάκου Ασκληπιάδα
Καθηγήτρια Φιλόλογος Γλωσσικού Γραμματισμού Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης
Τηλ.: 6944718124
Email:
1. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
2. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
URL: www.sitemaker.gr/asklipiada